Ji ber ku rewşa qerebalixiya portê dê di demek kurt de baştir nebe, û dibe ku ew bêtir giran bibe, lêçûna veguhastinê ne hêsan e ku meriv texmîn bike. Ji bo ku ji nakokiyên nehewce dûr nekevin, tê pêşniyar kirin ku hemî pargîdaniyên hinardekirinê dema ku bi Nîjeryayê re bazirganiyê dikin heya ku gengaz dibe peymanên FOB îmze bikin, û alîyê Nîjerya berpirsiyar e ku veguheztin û bîmeyê bigire. Ger veguheztin divê ji hêla me ve were hilgirtin, tê pêşniyar kirin ku bi tevahî faktorên binçavkirina Nîjeryayê bihesibînin û veqetandinê zêde bikin.

Ji ber qerebalixiya giran a benderê, hejmareke mezin ji barhilgirên konteynerê yên asêbûyî reaksîyonek zincîreyek metirsîdar li hember operasyonên bendera Lagos heye. Bender qerebalix e, hejmareke mezin ji konteynirên vala li derve asê mane, lêçûna veguhestina kelûpelan ji sedî 600 zêde bûye, dê nêzîkê 4,000 konteynir bêne mezadê, û bazirganên biyanî bilezînin.

Li gorî nûçeya China Voice News ya Rojavayê Afrîkayê, li benderên herî qelebalix ên Nîjeryayê, bendera Girava TinCan û Bendera Apapa ya li Lagosê, ji ber qerebalixa benderê, ne kêmî 43 keştiyên tijî barên cûrbecûr niha di nav avên Lagosê de asê mane.

Ji ber rawestana konteyniran, lêçûna veguhestina kelûpelan %600 zêde bû û danûstendinên îthalat û hinardekirina Nîjeryayê jî ket nav kaosê. Gelek îthalatkar gazinan dikin lê rê tune. Ji ber ku li benderê cîh kêm e, gelek keştî nikarin têkevin û daxin û tenê dikarin li behrê bimînin.

Li gor raporta “Guardian”ê, li bendera Apapayê, rêyeke çûnûhatinê ji ber avahîsaziyê hat girtin, di heman demê de kamyon li her du aliyên rêya din ê gihîştinê rawestiyabûn û tenê rêyeke teng ji bo hatinûçûnê ma. Li bendera Girava TinCan jî rewş bi vî rengî ye. Konteyniran hemû cihan dagir dikin. Yek ji rêyên ber bi benderê ve tê çêkirin. Pasewan pereyan ji îtxalkaran distînin. Konteynirek ku 20 kîlometran di hundirê welêt de tê veguheztin dê 4,000 dolarê Amerîkî be.

Statîstîkên herî dawî yên Rêveberiya Portên Nîjeryayê (NPA) destnîşan dikin ku li bendera Apapa ya li lengergeha Lagosê 10 keştî hene. Li TinCanê 33 keştî li lengerê asê man. Di encamê de tenê li bendera Lagosê 43 keştî li benda hêlînê ne. Di heman demê de tê payîn ku 25 keştiyên nû jî bigihin bendera Apapayê.

Çavkaniya han eşkere ji vê rewşê nîgeran e û got: “Di nîva yekem a îsal de xerciya şandina konteynerek 20 metreyî ji Rojhilatê Dûr bo Nîjeryayê 1000 dolar bû. Îro, pargîdaniyên barkirinê ji bo heman karûbarê di navbera 5,500 û 6,000 dolarên Amerîkî de digirin. Tevliheviya benderê ya heyî hin pargîdaniyên barkêşê neçar kir ku bar berbi Nîjeryayê veguhezînin benderên cîran ên li Cotonou û Côte d'Ivoire.

Ji ber qerebalixiya giran a benderê, hejmareke mezin ji barhilgirên konteynerê yên asê mane bi giranî bandorê li xebata bendera Lagos a Nîjeryayê dikin.

Ji bo vê mebestê, beşdarên pîşesaziyê bang li hukûmeta welêt kirin ku bi mezadê 4,000 konteyneran bifiroşe da ku qerebalixiya li bendera Lagos kêm bike.

Aliyên eleqedar di diyaloga neteweyî de bang li Serok Muhammadu Buhari û Komîteya Rêvebir a Federal (FEC) kirin ku talîmat bidin Gumrika Nîjerya (NSC) ku li gorî Qanûna Rêvebiriya Gumrik û Kargoyê (CEMA) eşyayan bi mezadê bike.

Tê fêhmkirin ku li hin termînalên Port Apapa û Tinkan ên Lagosê nêzî 4 hezar konteynir dereng mane.

Vê yekê ne tenê bû sedema qerebalixiya portê û bandor li karbidestiya xebitandinê kir, lê di heman demê de neçar kir ku importer jî gelek lêçûnên têkildar hilgirin. Lê adetên herêmî xuya dike ku winda ne.

Li gorî qaîdeyên herêmî, heke kelûmel ji 30 rojan zêdetir bê gumrikê li benderê bimîne, ew ê wekî kelûmelên derengmayî werin destnîşankirin.

Hat zanîn ku gelek barên li bendera Lagosê ji 30 rojan zêdetir in ku herî dirêj 7 sal in hatine girtin û hêjmara bargehên derengmayî her ku diçe zêde dibe.

Li ser vê yekê aliyên peywendîdar li gorî bendên yasaya gumrik û birêvebirina barhilgiran banga mezadê kirin.

Kesek ji Komeleya Karmendên Gumrikê yên Nîjerya (ANLCA) got ku hin îtxalkar tiştên bi deh mîlyar naira (nêzîkî sed mîlyon dolar) berdaye. “Ev çend meh in konteynera bi tiştên giranbuha nayên îdiakirin û gumrikê jî ji benderê neşandine. Ev pêkanînên bêberpirsiyarî gelek xemgîn e.”

Encamên anketê yên komeleyê destnîşan dikin ku kargoya asêbûyî niha ji% 30-ê tevaya barkirina li benderên Lagos pêk tê. "Berpirsiyariya hukûmetê ye ku pê ewle bibe ku bender ne barek derengmayî be û têra konteynerên vala peyda bike."

Ji ber pirsgirêkên lêçûnê, dibe ku hin îtxalkar eleqeya xwe ji paqijkirina van tiştan winda kiribe, ji ber ku dravdana gumrikê dê bibe sedema zirarên zêdetir, tevî dayîna dravê. Ji ber vê yekê, îtxalkar dikarin bi bijartî dev ji van tiştan berdin.